چگونگی تحلیل و تفسیر نتایج آنالیز روغن

یکی از اصول بسیار مهم در اجرای برنامه نگهداشت پیش بینانه بر اساس آنالیز روغن، تفسیر نتایج و نهایتاً استخراج دستورالعمل اصلاحی برای رفع مشکل می باشد. بسیاری از کاربران تنها به نوشته های آزمایشگاه مرجع در تحلیل بسنده می کنند، این در حالی است که قاعدتاً آزمایشگاه هیچ شناختی از وضعیت دستگاه، شرایط سرویس و نگهداری و…ندارد. لذا بهره برداران نهایی از انواع روانکارها می بایست کاملاً به چگونگی تحلیل و تفسیر نتایج مسلط بوده و بتوانند دستور اقدام اصلاحی را صادر نمایند.

در این مقاله به چگونگی تفسیر برگه آنالیز روغن جهت شناسایی آلودگی آب در روغن موتور می پردازیم. آب در روغن به سه صورت:1- محلول 2- امولسیون 3- آزاد می تواند در روغن پدیدار شود. نگارنده مقاله اذعان می نماید که سخت ترین مرحله، شناخت آب امولسیون در روغن موتور می باشد. چراکه آب محلول برای روغن هیچگونه مشکلی ایجاد نماید و آزمایشگاه مرجع نیز توسط آزمایش (Crackle) قادر به شناسایی آب آزاد می باشد.

اما در خصوص آب امولسیون به سبب بالا بودن دمای روغن موتور نسبت به آب (سیال خنک کننده)، در صورت نشتی جزیی آب در روغن، سیال خنک کننده تبخیر شده و تحلیل گر تنها می تواند از روی عناصر برجای مانده ضد یخ نظیر Na، V،Br و..پی به وجود آب در روغن ببرد.

در این شرایط احتمال تغییر سطح مواد افزودنی سولفونات کلسیم (به عنوان بسته افزودنی پاک کننده و پراکنده کننده) نسبت به روغن روغن نو بسیار زیاد خواهد بود.

مطابق تصویر زیر که مربوط به برگه آنالیز روغن موتور یکدستگاه عمرانی می باشد. تغییرات افزایشی محسوس عنصر Si می تواند تحلیل گر را به وجود خاک در روغن متمایل سازد.

اما در نگاه موشکافانه، به سبب تغییرات افزایشی هم زمان عنصر سیلسیم در کنار سدیم (به عنوان ترکیب ضدخوردگی ضدیخ) فرضیه وجود آب امولسیونی شدیدتر می باشد. در این شرایط عنصر سیلس بدلیل حضور در بسته افزودنی ضد کف روغن نیز توامان افزایش یافته است.

سوال دیگر آن است که افزایش عناصری نظیر کروم، آلومینیم و سرب به سبب سایش رینگ و پیستون است؟ در پاسخ می بایست بیان نمود خیر. این عناصر مربوط به ترکیب آلیاژی اویل کولر (خنک کننده) روغن می باشند.در شرایط ابتدای نشتی داخلی اویل کولر، خواص روغن هنوز اسیدیته نگردیده است (سطح کاهش عدد قلیائیت روغن-TBN نسبت به روغن نو محسوس نمی باشد) و همین عامل باعث گردیده است که خوردگی عناصر ترکیبی یاتاقان ها(نظیر مس) در این برگه آنالیز ملموس نباشد.

به عنوان یکی از مسیرهای تشخیصی حضور و افزایش عنصر سیلیس در برگه آنالیز روغن به سبب مکش خاک از مسیر تنفس موتور، افزایش توامان سه عنصر آهن (بیشترین عنصر در ترکیب آلیاژی بوش)، آلومینیم (بیشترین عنصر در ترکیب آلیاژی پیستون) و کروم (بیشترین عنصر در ترکیب آلیاژی رینگ) به سبب درگیری دو به دوی این قطعات در قسمت بالای موتور می باشد.

این در حالی است که در این برگه آنالیز روغن موتور، عنصر آهن از سطح مطلوب خود افزایش معناداری پیدا نکرده است.