ده نکته از روغن های سوخته

همانگونه که مطلعید روغن پایه از تصفیه و جداسازی مواد نامناسبی نظیر آروماتیک ها و پارافین های خطی از لوب کات به دست می آید که به این روغن در اصطلاح رایج، تصفیه اول می گویند. این روغن پایه در ساخت انواع روغن های موتور و صنعتی استفاده شده و پس از پایان عمر کارکردشان در تجهیزات مختلف به عنوان روغن کارکرده و یا اصطلاحاً روغن سوخته از سیستم خارج می گردد.

روغن سوخته یا کارکرده در کشورهای پیشرفته برای جلوگیری از آلودگی محیط زیست و طی یک نظام خاص به شرکت تولید کننده روغن بازگشته و دوباره تصفیه می شوند. در این فرآیند، مواد افزودنی،آلاینده های داخلی و خارجی و مواد رنگی موجود در روغن طی روش هایی اصولی از روغن جدا شده و روغنی که حاصل می آید بسیار شبیه به روغن پایه تصفیه اول است. اما در کشور ما به دلیل پر هزینه بر بودن روش های اصولی تصفیه روغن از یک سو و نبود نظام های مشخص جمع آوری و بازیافت روغن های کارکرده از سوی دیگر، عده ای به تصفیه غیر اصولی این روغن ها پرداخته اند که محصولات این قبیل کارگاه ها را به عنوان روغن تصفیه دوم و یا Second Hand Oil می شناسند. مواردی به شرح ذیل را می توان برای این نوع روغن ها در نظر گرفت:

• روغن های کارکرده ورودی بدون هرگونه تقسیم بندی سطح کیفی خاص و تنها بر اساس گرانروی باهم ترکیب می شوند. روغن هایی که گاهاً خواص متضادی با هم داشته باهم مخلوط می شوند.
• برای حذف ترکیبات فلزی و براده ها از روغن، آن ها را در مجاورت اسید غلیظ معدنی قرار داده که سبب اسیدی شدن شدید روغن حاصل می گردد. جالب اینجاست که برای خنثی شدن روغن از اسید باقیمانده معمولاً روش خاصی به کار برده نشده و یا بسیار ناقص و ناکارامد اجرا می گردد.
• برای حذف آب از روغن حاصل آن را به شدت گرم می کنند که سبب اکسیداسیون شدید روغن می گردد و ترکیبات صمغی موجود در آن را افزایش می دهد.
• هیچ راهکاری برای جدا نمودن مواد افزودنی، بعضاً متناقض موجود در روغن وجود نداشته یا بکار گرفته نمی شود.
• در پایان برای بهبود ظاهر روغن بدست آمده آن را از خاک رنگبر عبور داده تا روغن به ظاهر شفاف و عسلی رنگ بدست آید.
• برخی از کارگاه ها، روغن بدست آمده از این روش را که به نام روغن تصفیه دوم معروف است را بدون اضافه نمودن هرگونه مواد افزودنی جدی تحت عنوان روغن های API SA و API SB بسته بندی کرده و به فروش می رسانند.
• نکته جالب اینکه با روش های فوق معمولاً روغن حاصل دارای گرانروی بالایی بوده و تحت عنواین SAE40 و SAE50 فروخته شده و یا با گازوئیل به رقیق سازی آن می پردازند.
• نکته جالبتر آنکه بسیاری از مراجعات به تعویض روغنی ها از این روغن ها به دلیل گرانروی بالا و کم کردن سطح روغن در طول کارکرد، استقبال می نمایند.
• مصرف این روغن ها به دلیل گرانروی بسیار بالا، اسیدی بودن ماهیت روغن و عدم وجود مواد افزودنی مناسب در میان مدت می تواند آسیب های شدیدی را به موتور دستگاه وارد نماید.

نکته آخر اینکه موثر ترین روش برای تشخیص این نوع روغن های پایه تصفیه ای، نمی بایست از روی ظاهر بلکه صرفاً با ارسال نمونه به آزمایشگاه استاندارد روغن و تعیین پارامترهای کیفی آن صورت پذیرد.